Σαν σήμερα στις 26 Απριλίου 1937, ώρα 16.30 το απόγευμα, τα ιταλικά και γερμανικά αεροπλάνα βομβαρδίζουν επί 2,5 ώρες την πόλη της Γκουέρνικα (ή Γκερνίκα, όπως προφέρεται στα ισπανικά), ένας στόχος με βαρύνουσα στρατηγική σημασία, η κατάληψη του οποίου θα οδηγούσε στον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στη Βόρεια Ισπανία.
Σαρανταεννιά χρόνια μετά τη βομβιστική επίθεση στην Γκουέρνικα, το πυρηνικό δυστύχημα του Τσέρνομπιλ, στις 26 Απριλίου του 1986 διαταράσσει σοβαρά τις οικονομικές και κοινωνικές ισορροπίες και επιφέρει τραγικά αποτελέσματα στο περιβάλλον και την υγεία των ανθρώπων.
Ο βομβαρδισμός της Γκουέρνικα και ο πίνακας του Πικάσο
Με τον κωδικό «Επιχείρηση Επίπληξη» γερμανικά και ιταλικά αεροπλάνα που πολεμούσαν στο πλευρό των Ισπανών Εθνικιστών, στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, βομβάρδισαν την πόλη Γκερνίκα, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους εκατοντάδες άνθρωποι.
Ο αριθμός των θυμάτων μέχρι στιγμής παραμένει άγνωστος. Για πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο γινόταν λόγος για περισσότερους από 1.500 νεκρούς. Τα ρωσικά αρχεία της 1ης Μαΐου 1937 έκαναν λόγο για 800 νεκρούς. Σύμφωνα με σύγχρονους ιστορικούς οι νεκροί από το βομβαρδισμό της Γκερνίκα ήταν περίπου 300.
Ωστόσο, οι Εθνικιστές ισχυρίστηκαν αργότερα ότι οι Δημοκρατικοί κατέστρεψαν την Γκερνίκα, ενώ αποχωρούσαν από την πόλη, εφαρμόζοντας την τακτική της καμένης γης.
Η βομβιστική επίθεση είναι γνωστή και από τον ομώνυμο πίνακα του Ισπανού ζωγράφου, Πάμπλο Πικάσο, ο οποίος πρόσφερε πολλά στην εξέλιξη της μοντέρνας τέχνης. Ο ίδιο απέφυγε στο γνωστό έργο του να ζωγραφίσει αεροπλάνα και ερείπια. Οι κυρίαρχες μορφές του πίνακα είναι ένας ταύρος και ένα πληγωμένο άλογο με διαμελισμένα κορμιά. Μάλιστα πληροφορίες αναφέρουν πως ο ζωγράφος πειραματίστηκε με χρώματα, αλλά τελικά κατέληξε στο άσπρο-μαύρο και αποχρώσεις του γκρι, καθώς θεώρησε ότι έτσι δίνει μεγαλύτερη ένταση στο θέμα.
Ο πίνακας που περιγράφει με ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο την επίθεση ήταν πρόταση της δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας για τη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού το 1937.
26 Απριλίου 1986: Το σημείο μηδέν και η απόκρυψη
«Κάθε ψέμα που λέμε συνεπάγεται ένα χρέος προς την αλήθεια. Αργά ή γρήγορα, αυτό το χρέος θα πληρωθεί», λέει ο καθηγητής Βαλέρι Λεγκάσοφ, ο επικεφαλής της επιτροπής που ανέλαβε να διαχειριστεί το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ.
Το ημερολόγιο δείχνει 26 Απριλίου 1986, στην κωμόπολη Πρυπιάτ, στα σημερινά εδάφη της Ουκρανίας, η ηρεμία που επικρατούσε στην περιοχή δεν προμήνυε τον εφιάλτη που θα ακολουθούσε… Στον πυρηνικό σταθμό «Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν» του Τσερνόμπιλ είχε προγραμματιστεί μια δοκιμή για τον έλεγχο των συστημάτων ασφαλείας. Ωστόσο ένας εκκωφαντικός ήχος που ακούγεται από τον αντιδραστήρα Νο. 4 είναι η αρχή του μεγαλύτερου εφιάλτη που έζησε η ανθρωπότητα, μετά την Χιροσίμα.
Η έκρηξη του αντιδραστήρα είναι σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη «η μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της ανθρωπότητας».
Η σοβιετική κυβέρνηση δεν έβγαλε καμία επίσημη ανακοίνωση, μέχρι που το πρωί της 28ης Απριλίου οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας Forsmark στη Σουηδία ανίχνευσαν επικίνδυνη ποσότητα ραδιενέργειας. Το ίδιο βράδυ η κρατική τηλεόραση στη Μόσχα ανακοίνωσε το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσέρνομπιλ. Στην Ελλάδα, την είδηση μεταδίδει πρώτη η ΕΡΤ το ίδιο βράδυ στο νυχτερινό δελτίο ειδήσεων.
Όπως αναφέρει ο διακεκριμένος Βρετανός δημοσιογράφος, Άνταμ Χίγκινμποθαμ στο βιβλίο του με τίτλο «Μidnight in Chernobyl», τον καιρό εκείνο ο πυρηνικός σταθμός του Τσέρνομπιλ ήταν ο μεγαλύτερος σε ισχύ της Σοβιετικής Ένωσης και από την έκρηξη εκλύθηκε ραδιενεργό νέφος που απλώθηκε σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις σχεδόν σ’ ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο της Γης, από την τότε Τσεχοσλοβακία μέχρι την Ιαπωνία.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Βρετανό δημοσιογράφο, όταν έγινε αντιληπτή η έκταση της καταστροφής, οι σοβιετικές Αρχές απαίτησαν «πατριωτική θυσία» και μυστικότητα. Και χρειάστηκαν να περάσουν 32 ώρες για να δοθεί τελικά η εντολή εκκένωσης της πόλης Πριπιάτ, η οποία στο μεταξύ είχε «βομβαρδιστεί» από τα ραδιενεργά ισότοπα.
Όσο για την επίσημη ανακοίνωση της Μόσχας για το δυστύχημα; Χρειάστηκαν να περάσουν 48 ώρες μετά την έκρηξη για να βγάλουν ανακοίνωση κι ενώ ραδιενεργό σύννεφο κάλυπτε την Ευρώπη. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, δε, σχολίασε το συμβάν στις 14 Μαΐου, δηλαδή τρεις εβδομάδες αργότερα…
Τα Μέσα Ενημέρωσης αναφέρθηκαν στο περιστατικό ως μια καταστροφή ευρείας κλίμακας και η ζημιά που προκλήθηκε είχε καταστροφικές συνέπειες και για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Από το πυρηνικό δυστύχημα του Τσέρνομπιλ υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Μέσα σε τέσσερις μήνες, από τη ραδιενέργεια και από εγκαύματα λόγω της θερμότητας, πέθαναν 28 πυροσβέστες που έσπευσαν στο χώρο του ατυχήματος και διαπιστώθηκαν 19 επιπλέον θάνατοι ως το 2004.
Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
*Με πληροφορίες από wikipedia, insidestory
