Έχουμε ακούσει και διαβάσει χιλιάδες πράγματα για τα Δεκεμβριανά. Καταιγισμός πληροφοριών και απόψεις συγκρουόμενες από πλήθος ζωντανών μαρτύρων που έζησαν την ιστορία κι ύστερα την μετέφεραν στις επόμενες γενιές. Με μιαν αλήθεια μόνη κι ανίκητη από το χρόνο – που δεν πνίγηκε από τη σκόνη του.
Του Γιάννη Βασιλακόπουλου
Η μέρα που ξημέρωσε στις 3 του Δεκέμβρη του 1944, εκεί που ουσιαστικά μπήκε ο σπόρος του αδελφοκτόνου εμφυλίου, δεν θα έπρεπε να είχε φέξει ποτέ.
Η έναρξή τους, στις 3 Δεκεμβρίου του 1944, σηματοδοτείται από τους πυροβολισμούς των Αστυνομικών δυνάμεων μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη ενάντια στη διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (1-12-1944) για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, με αποτέλεσμα το θάνατο 33 διαδηλωτών και τον τραυματισμό άλλων 148. Παράλληλα ο στρατηγός Σκόμπi προέβη σε διάγγελμα, ενώ άμεσες προσπάθειες για πολιτική λύση απαγορεύτηκαν από τον Τσόρτσιλ.
Και το αίμα έρεε ασταμάτητα για καιρό … Δεν έκανε εξαίρεση σε διασήμους και μη της εποχής, έπνιξε και λέκιασε μιαν ολόκληρη χώρα.
Η «σταρ» Ελένη Παπαδάκη
Η Ελένη Παπαδάκη, ας πούμε η οποία υπήρξε σπουδαία ηθοποιός, μια «σταρ» εκείνου του καιρού θα λέγαμε, ήταν τότε το πλέον «επώνυμο» θύμα των «Δεκεμβριανών». Κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, η Ελένη Παπαδάκη συνελήφθη στο σπίτι του φίλου και συναδέλφου της Δημήτρη Μυράτ στα Πατήσια (21 Δεκεμβρίου 1944) από άνδρες του ΕΛΑΣ, κατόπιν διαταγής του Καπετάν Ορέστη, του 23χρονου αρχηγού της ΟΠΛΑ της περιοχής. Κατηγορήθηκε για φιλογερμανική στάση και ως «φιλενάδα του Ράλλη», δηλαδή του κατοχικού πρωθυπουργού Ιωάννη Ράλλη. Φήμες που κυκλοφορούσαν στην Αθήνα την ήθελαν να παντρεύεται τον Ράλλη. Η πραγματικότητα ήταν ότι οι οικογένειες Ράλλη και Παπαδάκη συνδέονταν με φιλία από τα προπολεμικά χρόνια και η Ελένη Παπαδάκη είχε μεσολαβήσει στον Ράλλη για την απελευθέρωση αντιστασιακών ή Εβραίων καταζητούμενων. Νωρίτερα και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 1944, η Παπαδάκη είχε διαγραφεί από το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), που ελεγχόταν από το ΚΚΕ, για φιλογερμανική στάση.
Η αφήγηση του περιστατικού συγκλίνει στην εμπλοκή πολύ γνωστού ηθοποιού στον καθορισμό της μοίρας της Ελένης Παπαδάκη, Κάποιοι λένε ότι ο Χρήστος Τσαγανέας «πρόσθεσε» ενοχοποιητικά στοιχεία για την Ελένη Παπαδάκη, στο φάκελο του ΕΛΑΣ.
Ο μεγάλος μας στιχουργός Μάνος Ελευθερίου σε κάποια διήγηση του γεγονότος στον Γιάννη Τζαννετάκο έχει αποκαλύψει πως ακόμη και οι τάξεις του ΕΛΑΣ είχαν διχαστεί για το θέμα της εκτέλεσης της μεγάλης ηθοποιού, η οποία θεωρείτο «σωτήρας» για πολλούς πολίτες – και συναδέλφους της.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τη στιγμή που έγινε γνωστή η απόφαση του ΕΛΑΣ για την Ελένη Παπαδάκη, ο Παναγιώτης Καραβουζάνος, ένας αριστερός ηθοποιός της εποχής, πήγε εκεί που κρατείτο η Παπαδάκη και αφού γονάτισε μπροστά της , της φίλησε δακρυσμένος τα χέρια ψιθυρίζοντας «Συγγνώμη».
Η εκτέλεση της Ελένης Παπαδάκη λειτούργησε σαν προοίμιο μιας μακράς Εθνικής τραγωδίας που κορυφώθηκε στα χρόνια του εμφυλίου (1946 – 49). Τα Δεκεμβριανά, μια μαύρη στιγμή της Ελληνικής Ιστορίας, άνοιξαν τότε πληγές..που δίχως υπερβολή πασχίζουμε να επουλώσουμε μέχρι και σήμα, 76 χρόνια και κάπου πέντε γενιές, μετά από εκείνο το σκοτεινό ξημέρωμα, της 3ης του Δεκέμβρη του΄44…
