Τις τελευταίες ημέρες το γύρο του διαδικτύου έχει κάνει ένα ρεπορτάζ το οποίο, επικαλούμενο σχετική απόφαση του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, επισημαίνει ότι δυνάμει αυτής της ετυμηγορίας είναι επιτρεπτή η διαγραφή παιδιών από παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία, στην περίπτωση που οι γονείς τους αρνούνται να τα εμβολιάσουν.
Της Αγγελικής Μπουρσινού
Πρόκειται για ένα ζήτημα εξαιρετικά επίκαιρο και το οποίο αναμένεται να απασχολήσει, ενόψει του επικείμενου εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού.
Συγκεκριμένα, η αυξημένη σύνθεση του Δ΄ Τμήματος του ΣτΕ τοποθετήθηκε επί του εν λόγω ζητήματος κατ’ αυτό τον τρόπο με τη λογική ότι μια τέτοια ενέργεια είναι επιτρεπτή και υπαγορεύεται από τη συνταγματική δημόσιου σκοπού υποχρέωση του κράτους να λαμβάνει μέριμνα για τη δημόσια υγεία.
Απομάκρυνση ανεμβολίαστων παιδιών από παιδικό σταθμό στη Μακεδονία
Αφορμή για την έναρξη του δικαστικού αυτού αγώνα αποτέλεσε μια υπόμνηση που απέστειλε Δήμος της Ανατολικής Μακεδονίας προς τους γονείς των παιδιών των δημοτικών βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών, καθιστώντας σαφές ότι «οφείλουν να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα εμβολιασμών των παιδιών τους».
Παρά τις συνεχόμενες υπομνήσεις, ορισμένοι γονείς δεν φαίνεται να συμμορφώθηκαν με αποτέλεσμα το δημοτικό συμβούλιο να προβεί στη διαγραφή τεσσάρων ανεμβολίαστων παιδιών από παιδικούς σταθμούς.
Λόγω της εξέλιξης αυτής, ένας εκ των τεσσάρων γονέων, το παιδί του οποίου απομακρύνθηκε από το σχολικό περιβάλλον, προσέφυγε στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, ζητώντας να ακυρωθεί η παραπάνω απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, ως αντισυνταγματική και αντίθετη προς τα όσα ορίζει η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η απόφαση που εξέδωσε τελικά το ΣτΕ επί του αιτήματος αυτού, δημιούργησε ποικίλες αντιδράσεις με μεγάλη μερίδα γονέων να εμμένει στη θέση ότι ο εμβολιασμός είναι και θα πρέπει να παραμείνει προαιρετικού χαρακτήρα ιατρική πράξη.
Εμβολιασμός και ελεύθερη βούληση
Πράγματι ο εμβολιασμός αποτελεί αποτελεσματικότατο όπλο πρόληψης και μετάδοσης πολλών ασθενειών, η διενέργεια του οποίου εξαρτάται από την ελεύθερη βούληση του ατόμου. Υπό αυτά τα δεδομένα, καθίσταται σαφές ότι η ιατρική αυτή πράξη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με επέμβαση στο σώμα του προσώπου, παρά τη θέλησή του, διότι κάτι τέτοιο θα αντέβαινε στην αρχή της ανθρώπινης αξίας.
Επίσης, ο εμβολιασμός δεν θα μπορούσε να επιβληθεί ως αναγκαίος όρος για την εκπλήρωση δημόσιας υποχρέωσης, όπως στην περίπτωσή μας της υποχρέωσης εκπαίδευσης για τα παιδιά. Αν δεχόμασταν το αντίθετο, ο εκάστοτε πολίτης θα καλούταν να επιλέξει μεταξύ της αθέλητης επέμβασης στο σώμα του και της υποβολής του σε κυρώσεις, απλά και μόνο επειδή δεν συμμορφώνεται προς τη δημόσια αυτή υποχρέωση, πραγματικότητα η οποία επίσης ισοδυναμεί με προσβολή της ανθρώπινης αξίας του.
Με βάση όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω, φαίνεται ότι ο όρος του υποχρεωτικού εμβολιασμού, προκειμένου το παιδί να μπορεί να έχει πρόσβαση στην σχολική κοινότητα, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί αποδεκτός.
Πιθανή κρατική πρόβλεψη για υποχρεωτικό εμβολιασμό σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα
Το γενικό αυτό, ωστόσο, πλαίσιο δεν φαίνεται να αποκλείει μια πιθανή κρατική πρόβλεψη για υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, όταν αυτή σχετίζεται με την άσκηση δικαιώματος σε ορισμένα περιβάλλοντα, όπως τους παιδικούς σταθμούς, λόγω του αυξημένου κινδύνου μετάδοσης κάποιας ασθένειας. Δεδομένου μάλιστα ότι η φοίτηση σε παιδικό σταθμό δεν υπάγεται στην υποχρεωτική εκπαίδευση, στην ουσία ο γονέας δεν χάνει το δικαίωμά του εάν αρνηθεί τον εμβολιασμό του τέκνου του. Εναπόκειται δηλαδή στην κρίση του αν εν προκειμένω θα αξιολογήσει ως πιο σημαντική την ελευθερία επιλογής του σε θέματα που σχετίζονται με την υγεία του παιδιού του.
Σημειώνεται ότι τέτοιοι περιορισμοί έχουν μάλιστα και νομικό έρεισμα. Συγκεκριμένα, κατά το άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος η προστασία της δημόσιας υγείας θεμελιώνεται στη γενική υποχρέωση του κράτους να «μεριμνά για την υγεία των πολιτών».
Από τον συνδυασμό των διατάξεων του θεμελιωδέστερου αυτού νομοθετήματος αλλά και της ΕΣΔΑ ( άρθρο 5), φαίνεται ότι το κράτος θα μπορούσε να θέσει περιορισμούς στην αυτονομία του ατόμου μέσω της επιβολής περιοριστικών μέτρων στην ελεύθερη κίνηση και εγκατάσταση, προκειμένου να αποφευχθεί η μετάδοση σοβαρών ασθενειών και ο κίνδυνος πανδημίας η επιδημίας.
Τέτοιοι, ωστόσο, περιορισμοί θα πρέπει να είναι πάντοτε σύμφωνοι προς την αρχή της αναλογικότητας και να μην παραβιάζουν την αρχή της ισότητας, του κοινωνικού κράτους δικαίου και της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
- Δερμιτζάκης: «Μάρτιο-Απρίλιο ο εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού»
- Ζαχαράκη: «Στο τέλος της εβδομάδας η απόφαση για τα σχολεία»
- Μητσοτάκης: «Πρώτος εγώ θα κάνω το εμβόλιο και καλώ και τους υπόλοιπους αρχηγούς να δώσουμε το παράδειγμα»
