Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε μια πρωτοφανή επίδειξη εμπορικού προστατευτισμού, ανακοίνωσε την επιβολή γενικού τελωνειακού δασμού ύψους 10% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ, ακόμα και σε προϊόντα από ακατοίκητα νησιά όπως τα Χερντ και ΜακΝτόναλντ, νότια της Αυστραλίας, γνωστά κυρίως για τους... πιγκουίνους τους.

Η απόφαση αυτή, που εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική «οικονομικής ανεξαρτησίας» σύμφωνα με τον ίδιο τον Τραμπ, συνοδεύεται από ειδικούς δασμούς που φτάνουν σε δυσθεώρητα ύψη: 24% για τα προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ιαπωνίας, 26% για την Ινδία και 46% για το Βιετνάμ. Η Κίνα βρίσκεται στο επίκεντρο του εμπορικού πολέμου, με δασμούς που αγγίζουν πλέον συνολικά το 54%.

Οι δασμοί αυτοί δεν κάνουν διακρίσεις: από το Σβάλμπαρντ της Νορβηγίας μέχρι την Ιρλανδία, όλες οι χώρες αισθάνονται τον αντίκτυπο. Δεν επηρεάζονται μόνο τα καταναλωτικά προϊόντα, αλλά και βασικοί τομείς όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς επιβάλλεται δασμός 25% σε όλα τα εισαγόμενα οχήματα και ανταλλακτικά. Ο χάλυβας και το αλουμίνιο επιβαρύνονται επίσης με 25%, πλήττοντας αλυσιδωτά την παραγωγή σε πολλές χώρες.

Δασμοί ανα χώρα

• 20% στην ΕΕ,

• 46% στο Βιετνάμ,

• 32% στην Ταϊβάν,

• 24% στην Ιαπωνία,

• 26% στην Ινδία,

• 25% στη Νότια Κορέα,

• 36% στην Ταϊλάνδη

• 31% στην Ελβετία

• 32% στην Ινδονησία

• 24% στη Μαλαισία

• 49% στην Καμπότζη

• 30% στη Νότια Αφρική

• 10% στο Ηνωμένο Βασίλειο

• 10% στην Αυστραλία

• 10% στη Βραζιλία

• 37% στο Μπαγκλαντές

• 17% στο Ισραήλ

• 10% στην Τουρκία

• 29% στο Πακιστάν

• 10% στη Σιγκαπούρη

Η διεθνής αντίδραση

Οι αντιδράσεις δεν άργησαν. Η ΕΕ προειδοποιεί για «μείζον πλήγμα» στην παγκόσμια οικονομία, η Κίνα ζητά την άμεση ακύρωση των μέτρων, ενώ ο Καναδάς και η Ιρλανδία κάνουν λόγο για «αναλογικά αντίμετρα». Παρόλα αυτά, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ προειδοποίησε: «Συγκρατηθείτε. Αν ανταποδώσετε, θα υπάρξει κλιμάκωση».

Τα χρηματιστήρια παγκοσμίως κατακρημνίστηκαν μετά τις ανακοινώσεις. Το Τόκιο σημείωσε πτώση 4%, ενώ οι δείκτες στη Νέα Υόρκη βυθίστηκαν μετά το κλείσιμο. Η τιμή του χρυσού –παραδοσιακά ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους αναταραχής– εκτινάχθηκε.

Μια πολιτική με κόστος

Η κυβέρνηση Τραμπ εξαιρεί ορισμένες κατηγορίες προϊόντων από τα μέτρα, όπως φαρμακευτικά, ημιαγωγούς, χαλκό και ράβδους χρυσού. Εντυπωσιακή είναι και η εξαίρεση χωρών όπως η Ρωσία και η Βόρεια Κορέα, με την εξήγηση ότι «δεν αποτελούν σημαντικούς εμπορικούς εταίρους». Αντίθετα, η Βρετανία, που διαπραγματεύεται συμφωνία με τις ΗΠΑ, επιβαρύνεται με έναν «ήπιο» δασμό 10%.

Ορισμένοι βλέπουν πολιτικά κίνητρα πίσω από την κίνηση. «Η χώρα μας καταληστεύτηκε από έθνη φίλια και εχθρικά επί δεκαετίες», δήλωσε ο Τραμπ, ενώ παρουσίασε κατάλογο εμπορικών εταίρων που θα πληγούν. Από την άλλη, οικονομολόγοι και αναλυτές κάνουν λόγο για μια ενέργεια που μοιάζει περισσότερο με κήρυξη πολέμου στην παγκόσμια οικονομία.

Ο Τσακ Σούμερ, επικεφαλής των Δημοκρατικών στη Γερουσία, προειδοποίησε ότι οι δασμοί θα κοστίσουν στον μέσο Αμερικανό πολίτη πάνω από 6.000 δολάρια τον χρόνο. Ο πρόεδρος της επιτροπής Εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μπερντ Λάνγκε, δήλωσε ειρωνικά ότι «ο Τραμπ μπορεί να γιόρτασε ημέρα ανεξαρτησίας, αλλά για τους πολίτες, ίσως αποδειχθεί ημέρα πληθωρισμού».

Το μέλλον αβέβαιο

Η κυβέρνηση Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως εργαλείο εξισορρόπησης του εμπορικού ελλείμματος και επαναβιομηχάνισης της χώρας. Όμως οι διεθνείς αγορές, οι εμπορικοί εταίροι και πλήθος αναλυτών δεν συμμερίζονται την ίδια αισιοδοξία. Με φόντο τις αυξανόμενες εντάσεις, οι επόμενες ημέρες προμηνύονται κρίσιμες – τόσο για τις διπλωματικές ισορροπίες όσο και για τις τιμές στα ράφια των καταναλωτών παγκοσμίως.

Το μόνο σίγουρο είναι πως... ούτε οι πιγκουίνοι στο νησί Χερντ δεν έμειναν αλώβητοι από τους νέους δασμούς του Τραμπ.

Πηγή BBC