Γεννημένος μια μέρα σαν σήμερα, το μακρινό 1907, στο υπό οθωμανική διοίκηση Κιούπκιοϊ (σήμερα Πρώτη), μια κωμόπολη κοντά στις Σέρρες, ο Καραμανλής είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς που του αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «Εθνάρχης» ενώ ήταν ακόμα εν ζωή.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο γενάρχης της συντηρητικής παράταξης στην Ελλάδα, στην πραγματικότητα ήταν από τους πιο προοδευτικούς πολιτικούς που έχουν διακονήσει θώκους ευθύνης στη νεότερη ελληνική Ιστορία.

Και επειδή το προοδευτικό «χνάρι» του Κωνσταντίνου Καραμανλή αναγνωρίζεται ανεξίτηλα από την ίδια την Ιστορία, ο κορυφαίος πολιτικός δεν αδικήθηκε στη συλλογική συνείδηση, εγκλωβισμένος μονάχα στα ασφυκτικά πλαίσια της παράταξης που ο ίδιος βρήκε υπερσυντηρητική και την αναμόρφωσε σχεδόν σεισμικά – όπως και τη χώρα, την οποία οδήγησε σε μονοπάτια καθοριστικών επιλογών.

Γεννημένος μια μέρα σαν σήμερα, το μακρινό 1907, στο υπό οθωμανική διοίκηση Κιούπκιοϊ (σήμερα Πρώτη), μια κωμόπολη κοντά στις Σέρρες, ο Καραμανλής είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς που του αποδόθηκε ο χαρακτηρισμός «Εθνάρχης» ενώ ήταν ακόμα εν ζωή.

Κι όση αμφισβήτηση συνάντησε από τους ίδιους τους ταγούς της παλιάς Δεξιάς όταν ονόμασε το πρώτο  κόμμα που αυτός ίδρυσε Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση, βάζοντας –όχι τυχαία– τον πολύ «αριστερό» για τα γούστα και τα ήθη της εποχής προσδιορισμό «ριζοσπαστική» στο όνομα του κόμματος, με άλλη τόση βεβαιότητα έμπειροι πολιτικοί αναλυτές λένε σήμερα πως «πολλοί από όσους σήμερα ενδημούν πολιτικά στη ΝΔ, επί Κωνσταντίνου Καραμανλή δεν θα περνούσαν ούτε από το… απέναντι πεζοδρόμιο»…

Τα πρώτα πολιτικά βήματά του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τα έκανε στη σοσιαλιστική νεολαία της εποχής, όπου συνυπήρξε με τον Κωνσταντίνο Τσάτσο και τον Ξενοφώντα Ζολώτα. Κι όταν κατέβηκε στην Αθήνα ως «μέσης μόρφωσης επαρχιώτης δικηγόρος», δεν έγινε αποδεκτός από την ελίτ της εποχής, την οποία όμως σταδιακά κονιορτοποίησε.

Ακόμα και ως ηγέτης της συντηρητικής παράταξης σε εποχές όχι απλά σκληρές, αλλά εθνικού διχασμού, δεν δίσταζε να ζυμώνεται με αριστερογενείς καλλιτέχνες, διανοούμενους ή πνευματικούς ανθρώπους. Σε εποχές δύσκολες, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις, ο Χορν, ο Χατζηχρήστος, ακόμη κι η Μελίνα Μερκούρη είχαν να θυμηθούν στιγμές με τον φίλο, τον άνθρωπο Καραμανλή.

Θα επιτελέσει σπουδαίο έργο, με την κατασκευή βασικών έργων υποδομής (εγγειοβελτιωτικά έργα, οδικές αρτηρίες, ενεργειακές μονάδες, έργα ύδρευσης κ.ά.). Ο δυναμισμός και η αποφασιστικότητα του Κωνσταντίνου Καραμανλή αλλά και η απήχηση του έργου του στην κοινή γνώμη αποτέλεσαν ισχυρό πρόκριμα για την ανάδειξή του στην πρωθυπουργία μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπάγου.

Η πρωτοβουλία του βασιλιά Παύλου να του αναθέσει τον σχηματισμό της κυβέρνησης, στις 5 Οκτωβρίου 1955, εξέπληξε τους πάντες, αφού επικρατέστεροι για τη διαδοχή ήταν οι αντιπρόεδροι της κυβέρνησης Παπάγου, Στέφανος Στεφανόπουλος και Παναγιώτης Κανελλόπουλος.

Ίδρυσε νέο κόμμα, την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ), και προσέφυγε στις κάλπες τον Φεβρουάριο του 1956. Τις κέρδισε, παρότι το κόμμα του ήρθε δεύτερο σε ψήφους, χάρη στο «τριφασικό» εκλογικό σύστημα.

Η επικράτηση στην πρώτη αυτή και στη συνέχεια σε δύο ακόμη εκλογικές αναμετρήσεις, το 1958 και το 1961, του επέτρεψε να διατηρήσει αδιάλειπτα την εξουσία για μία οκταετία (1955-1963), ένα επίτευγμα χωρίς προηγούμενο στην πολιτική ιστορία της χώρας.

Πρωταρχική φροντίδα του Καραμανλή ήταν ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός προγράμματος ταχύρρυθμης οικονομικής ανάπτυξης, σε μια χώρα που βίωνε ακόμα τις συνέπειες του καταστροφικού εμφύλιου πολέμου.

Η σταθερή αύξηση του εθνικού εισοδήματος, με μέσο ετήσιο ρυθμό 6,25%, η άνοδος του κατά κεφαλήν εισοδήματος από 305 σε 565 δολάρια με πληθωρισμό 2%, η ραγδαία άνοδος των επενδύσεων και η μείωση της ανεργίας στο 4,5% (βοηθούμενη και από την αυξανόμενη μετανάστευση) συνθέτουν τις κύριες παραμέτρους του θετικού απολογισμού της διακυβέρνησης Καραμανλή στο πεδίο της οικονομίας.

Η ανοδική πορεία της οικονομίας θα του δώσει τη δυνατότητα να στραφεί, με την πάροδο του χρόνου, προς την ενίσχυση της παιδείας, του πολιτισμού και, για πρώτη ουσιαστικά φορά, του αθλητισμού, με τη θεσμοθέτηση του ΠΡΟ-ΠΟ (1959).

Όμως, παρά τις προσπάθειές του, ο εκσυγχρονισμός στο πολιτικό πεδίο κινούνταν με χαμηλές ταχύτητες, λόγω των εμφυλιοπολεμικών συνδρόμων, που παρέμειναν ισχυρά στην ελληνική Δεξιά.

Το διεθνές περιβάλλον ήταν αρνητικό για την άσκηση πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, λόγω του Ψυχρού Πολέμου και της πρόσδεσης της χώρας στο άρμα των ΗΠΑ. Έτσι, ήταν φυσικό για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να αναζητήσει ερείσματα για την κατοχύρωση της ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας στους κόλπους του ΝΑΤΟ.

Εντούτοις, ο Καραμανλής, με αρκετή δόση αποτελεσματικότητας, κατόρθωσε να προαγάγει τις σχέσεις με τον «τρίτο κόσμο», ιδιαίτερα με τις αραβικές χώρες, προτάσσοντας, οσάκις χρειαζόταν, τα περιφερειακά συμφέροντα της Ελλάδας.

Το 1959 υπέγραψε τις Συμφωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου, με τις οποίες τερματίστηκε η βρετανική κυριαρχία επί της Κύπρου και ιδρύθηκε ανεξάρτητο κυπριακό κράτος, με εγγυήτριες δυνάμεις την Ελλάδα, την Τουρκία και τη Μεγάλη Βρετανία με δικαίωμα στρατιωτικής παρέμβασης.

Η καίρια τομή στην εξωτερική πολιτική του εντοπίζεται στην προσπάθεια για την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πίστευε ότι η ΕΟΚ δεν αποτελούσε «απλώς οικονομικήν κοινοπραξίαν, αλλά οντότητα με ευρυτέραν πολιτικήν αποστολήν και σημασίαν».

Έπειτα από επίπονες διαπραγματεύσεις διετούς διάρκειας, η Ελλάδα θα γίνει δεκτή στην αρχική ομάδα των «Έξι», ως πρώτο συνδεδεμένο μέλος, στις 9 Ιουλίου 1961.

Η πρώτη κυβερνητική οκταετία του Κωνσταντίνου Καραμανλή διακόπηκε απρόβλεπτα, με την παραίτησή του, τον Ιούνιο του 1963, ύστερα από διαφωνία με τον βασιλιά Παύλο, η οποία σηματοδότησε τη ρήξη του με τα Ανάκτορα.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος της Ενώσεως Κέντρου Γεώργιος Παπανδρέου είχε κηρύξει τον ανένδοτο αγώνα, κατηγορώντας τον Καραμανλή ότι είχε κερδίσει τις εκλογές του 1961 με βία και νοθεία, ενώ η δολοφονία Λαμπράκη από παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη είχε ρίξει βαριά τη σκιά της στη χώρα. («Ποιος επιτέλους κυβερνά αυτόν τον τόπο» είχε πει ο Καραμανλής.)

Στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963 ηγήθηκε της ΕΡΕ, αλλά υπό το βάρος των καταγγελιών της αντιπολίτευσης ηττήθηκε από την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου.

Τότε, ο Καραμανλής παραιτήθηκε από την ηγεσία της ΕΡΕ και έφυγε μυστικά για το Παρίσι με το ψευδώνυμο «Τριανταφυλλίδης», όπου ιδιώτευσε επί 11 χρόνια μέχρι τη Μεταπολίτευση.

Στις 24 Ιουλίου 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επανήλθε θριαμβευτικά στην Ελλάδα, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας υπό το βάρος του άφρονος πραξικοπήματος στην Κύπρο και της τουρκικής εισβολής στη Μεγαλόνησο.

Επικεφαλής της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας», κατόρθωσε με συνετές και αποφασιστικές κινήσεις να αποκαταστήσει πλήρως τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ελλάδα.

Νομιμοποίησε το ΚΚΕ έπειτα από 26 χρόνια παρανομίας, ενώ προχώρησε στην αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ ως αντίδραση για την άρνηση της Συμμαχίας να αντιταχθεί στην προέλαση των Τούρκων στην Κύπρο (Αττίλας 2) και αντικατέστησε τη χουντική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων.

Η άνετη νίκη του και στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση (Νοέμβριος 1977) θα του επιτρέψει να παραμείνει αδιάλειπτα στην εξουσία για μία εξαετία, επικεφαλής της Νέας Δημοκρατίας, ενός νεοσύστατου σχηματισμού, που εντάσσεται στον κεντροδεξιό χώρο, με ιδεολογικό στίγμα τον ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό.

Η διενέργεια δημοψηφίσματος, στις 8 Δεκεμβρίου 1974, τερμάτισε τη μακρά διένεξη για το πολιτειακό, με την οριστική εγκαθίδρυση της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Η επικράτηση ήπιου πολιτικού κλίματος, η αναβάθμιση των πολιτικών ηθών και της κοινοβουλευτικής πρακτικής και γενικότερα η κατοχύρωση του δημοκρατικού διαλόγου και των ατομικών ελευθεριών καταγράφονται έκτοτε ως επιτεύγματά του.

Όπως και η λύση του χρονίζοντος γλωσσικού ζητήματος, με την καθιέρωση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας του κράτους.

Την περίοδο 1974-1980, και παρά τη διεθνή ενεργειακή κρίση που έπληξε και τη χώρα μας, το εθνικό εισόδημα αυξανόταν με ρυθμούς 5% ετησίως, ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα σημείωσε αύξηση 50%.

Ο Καραμανλής δεν δίστασε να εθνικοποιήσει μεγάλες επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα (Ολυμπιακή, Εμπορική), όταν οι περιστάσεις το επέβαλαν, με αποτέλεσμα κάποιοι κύκλοι των βιομηχάνων να τον κατηγορήσουν για σοσιαλμανία. Στην εξωτερική πολιτική, η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, τα διπλωματικά ανοίγματα στις γειτονικές κομμουνιστικές χώρες και τη Μόσχα καταγράφονται στο ενεργητικό του.

Τον διαδέχτηκε στην πρωθυπουργία ο Γεώργιος Ράλλης. Στις 5 Μαΐου 1980 εκλέχτηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, σε μια περίοδο που το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου βρισκόταν προ των πυλών της εξουσίας.

Η αυστηρή προσήλωση στην τήρηση των συνταγματικών κανόνων και η συνεπής τοποθέτηση πάνω από τις κομματικές διαμάχες, η εξασφάλιση της ομαλής διαδοχής των κομμάτων στην εξουσία, η συμβολή στην εκτόνωση των πολιτικών παθών και η συνεισφορά του στην εμπέδωση της εθνικής ενότητας συνέθεσαν τις κύριες παραμέτρους της παρουσίας του στο ύπατο αξίωμα, σε συνδυασμό και με την ενίσχυση του διεθνούς κύρους της χώρας.

Το 1985 ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου αθετεί την υπόσχεσή του προς τον Καραμανλή για δεύτερη θητεία και προτείνει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Αρεοπαγίτη Χρήστο Σαρτζετάκη. Ο Καραμανλής αποχωρεί πικραμένος. Επανεξελέγη στο ύπατο αξίωμα της χώρας το διάστημα 1990-1995, οπότε αποχώρησε οριστικά από την πολιτική.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, στις 23 Απριλίου 1998. Δεν άφησε απογόνους από τον γάμο του με την Αμαλία Μεγαπάνου (1952), που διαλύθηκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.

• Εικόνες από τη Μελίνα – Στο καφενείο της τελευταίας Ελληνίδας Θεάς
• Ανδρέας Παπανδρέου: Η ακαδημαϊκή δράση και το κυβερνητικό έργο
• Οι Ελληνίδες στις κάλπες: Οι πολιτικές διεργασίες που οδήγησαν στην απόφαση
• Απόστολος Δοξιάδης: «Ο ανατρεπτικός δήθεν διανοούμενος», οι φημολογίες και τα σκάνδαλα

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWS2U ΣΤΟ INSTAGRAM