Ο θρίαμβος του ηγέτη Οδυσσέα Ανδρούτσου στη Γραβιά κι ο μηχανορράφος Κωλέτης

Αν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος δεν είχε δολοφονηθεί ύπουλα και άνανδρα με ηθικό αυτουργό το πρωτοπαλίκαρο του, Γιάννη Γκούρα, μέσα στην Ακρόπολη των Αθηνών, στα 1825, θα είχε σίγουρα παίξει καταλυτικό ρόλο και στις μετεπαναστατικές πολιτικές εξελίξεις,τις στιγμές που έμπαιναν τα θεμέλια του νεότερου Ελληνικού κράτους: της Ελεύθερης Ελλάδας.

Ήταν ένα παλικάρι με ξεχωριστό θάρρος, σπάνια διορατικότητα, στρατηγική και πολιτική σκέψη αλλά και σπάνια μυϊκή δύναμ. Ήταν η εποχή που αυτά τα χαρακτηριστικά φλόγιζαν τις Ελληνικές καρδιές, γεννούσαν ήρωες αλλά και –λίγους, μα ισχυρούς και υστερόβουλους– εχθρούς όταν αυτοί οι υστερόβουλοι καταλάβαιναν ότι οι ήρωες γίνονταν αντικείμενα λατρείας από τους αγωνιστές. Και τούτο χωρίς να συμβιβαστούν.

Και νικήθηκε μονάχα από την εξουσιολαγνεία και την υστεροβουλία του Κωλέτη, ο οποίος φέρεται ως ο εντολοδότης της άτιμης εκτέλεσης του, εκεί στον Ιερό βράχο…

Πριν από αυτό ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, γεννημένος στην Ιθάκη, το 1788, θαρρείς το ίδιο πολυμήχανος με τον αρχαίο συνονόματο του βασιλιά που με την ευστροφία του κατέλαβε την Τροία, είχε δώσει τα πάντα στην πατρίδα.

«Θεμέλιος λίθος» για την έναρξη της επαναστάσεως στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα είναι η επιστολή που στις 22 Μαρτίου έστειλε ο Ανδρούτσος στους Γαλαξειδιώτες: «Εγώ είμαι στο ποδάρι με τα παλληκάρια μου», τους γράφει και τους προτρέπει να πάρουν και εκείνοι αμέσως τα άρματα.

Το πρωί της 8ης Μαΐου 1821, ο Ομέρ Βρυώνης με τον στρατό του πλησίασε σε απόσταση βολής από το χάνι και αμέσως δέχτηκε καταιγισμό πυρών. Κατάλαβε ότι ο παλιός του φίλος δεν πήγε εκεί με φιλικούς σκοπούς, αλλά για να τον πολεμήσει.

Πρώτα, διέταξε να γίνει επίθεση κατά των ανδρών του Δυοβουνιώτη και του Πανουργιά, τους οποίους διασκόρπισε στα γύρω βουνά, όπως και στη Μάχη της Αλαμάνας. Στη συνέχεια, επικεντρώθηκε στο Χάνι και τον Ανδρούτσο.

Έκανε μια απόπειρα να τον μεταπείσει, στέλνοντας ένα δερβίση ως αγγελιοφόρο. Η αποστολή του ιερωμένου είχε τον λόγο της. Ο Ομέρ Βρυώνης γνώριζε ότι ο Ανδρούτσος ήταν Μουσουλμάνος Μπεκταξής. Ο δερβίσης προχώρησε έφιππος προς το Χάνι, αλλά ξαφνικά δέχθηκε μια σφαίρα στο μέτωπο κι έπεσε άπνους.

Ο Ομέρ Βρυώνης «εξερράγη» με την ανικανότητα των αξιωματικών του και διέταξε και νέα επίθεση κατά το μεσημέρι. Και αυτή απέτυχε.

Τις πρώτες ώρες του δειλινού διέταξε κατάπαυση του πυρός, συνειδητοποιώντας ότι είχε διαπράξει ένα ακόμη λάθος. Από υπερβολική εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και υποτιμώντας την ανδρεία των Ελλήνων είχε εκστρατεύσει χωρίς πυροβολικό. Αποφάσισε να αποσύρει προσωρινά τις δυνάμεις του και να διατάξει να του φέρουν κανόνια από τη Λαμία.

Ήταν αποφασισμένος το πρωί της επόμενης ημέρας να ισοπεδώσει το Χάνι, με τους αυθάδεις υπερασπιστές του. Την κίνηση αυτή του Ομέρ Βρυώνη μάντεψε ο Ανδρούτσος και γύρω στις δύο τα ξημερώματα της 9ης Μαΐου επεχείρησε με τους 110 άνδρες του ηρωική έξοδο.

Αιφνιδίασαν τις τουρκικές φρουρές που είχαν περικυκλώσει το Χάνι και χάθηκαν μέσα στα σπαρτά. Η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς στοίχισε στον Ομέρ Βρυώνη πάνω από 300 νεκρούς και 200 τραυματίες. Κυρίως, όμως, προκάλεσε κλονισμό στο ηθικό του στρατού του και τον δικό του δισταγμό για το αν έπρεπε να συνεχίσει την εκστρατεία του.

Για λίγο καιρό, τουλάχιστον, ένας σοβαρός κίνδυνος για την Πελοπόννησο εξέλιπε. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος αναγνωρίσθηκε απ' όλους ως αναμφισβήτητος ηγέτης της Ανατολικής Στερεάς.

Κι όπως μισούσε πολλούς αγωνιστές που φρόντιζε να περιθωριοποιήσει –χαρακτηριστικό ήταν το ότι αρνήθηκε ως και σύνταξη αγωνιστή στην Μαντώ Μαυρογένους, αλλά και το κυνήγησε κι αυτόν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Έτσι, «έστησε» μια συκοφαντική κατηγορία εναντίον του Οδυσσέα Ανδρούτσου για συνεργασία με τον εχθρό, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί από το αξίωμα. Στις 27 Αυγούστου 1822 η γερουσία του Αρείου Πάγου του αναθέτει τη Διοίκηση της Αθήνας και εισέρχεται θριαμβευτής Φρούραρχος στην Ακρόπολη, συνοδευόμενος από τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, τον Ιωάννη Γκούρα, τον Ιωάννη Μαμούρη, τον Κατσικογιάννη και τριακόσιους ένοπλους επαναστάτες.

Στην Αθήνα, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γνώρισε πολλούς ξένους Φιλέλληνες οι οποίοι αναφέρονται ευνοϊκά στα απομνημονεύματά τους σε αυτόν (Ελευθεροτυπία: «Τα Ιστορικά», 23 Μαρτίου 2009). Ο Βρετανός Εδουάρδος Ιωάννης Τρελώνυ (Edward John Trelawny, 1792-1881), φίλος του Λόρδου Βύρωνα, ήρθε μαζί του στην Ελλάδα.

Το Νοέμβριο του 1823 γνώρισε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και γοητεύτηκε από την προσωπικότητά του. Παντρεύτηκε την 13ετή ετεροθαλή αδελφή του Οδυσσέα, Ταρσίτσα Καμένου. Τον ακολούθησε παντού και του έμεινε πιστός έως το τέλος. Ο Ανδρούτσος συνέχισε απτόητος την πολεμική του δράση εναντίον των Τούρκων μέχρι το 1824.

• 1821-2021: 200 χρόνια επαναστάτες! Έλληνες ελεύθεροι – Έλληνες υγιείς
• Το έπος της Ελληνικής Επανάστασης: Αλήθειες και μύθοι – Το μυστήριο γύρω από τον Γ. Καραϊσκάκη
• Το έπος της Ελληνικής Επανάστασης: Αλήθειες και μύθοι – Τι έγινε στις 25 Μαρτίου του 1821;
• Το έπος της Ελληνικής Επανάστασης: Αλήθειες και μύθοι – Ο έρωτας του Φωτήλα με την Αισέ

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWS2U ΣΤΟ INSTAGRAM