Με τον σημερινό πρωθυπουργό Έντι Ράμα, που διεκδικεί την τρίτη κατά σειρά εκλογική νίκη του έναντι του κεντροδεξιού συνασπισμού, να είναι το φαβορί, η γειτονική Αλβανία πορεύεται στις κάλπες.
Οι Σοσιαλιστές του Ράμα οδηγούν την κούρσα, υποσχόμενοι από τη μια την πολυπόθητη είσοδο στην ευρωπαϊκή οικογένεια της Ε.Ε. και από την άλλη μια αυτόνομη, ηγετική παρουσία της Αλβανίας στα Βαλκάνια, πάντα υπό τη σκέπη «του Τούρκου αδερφού». Από την άλλη, η ενωμένη κεντροδεξιά αντιπολίτευση υπό την ηγεσία του Λ. Μπάσα ευαγγελίζεται την ανασυγκρότηση της Οικονομίας, η οποία έχει δεχθεί απανωτά πλήγματα, διεθνείς υποβαθμίσεις και σκανδαλολογία. «Ο Ράμα επηρέασε τις περασμένες εκλογές και τα αποτελέσματα τους, έβαλε χέρι στην οικονομία μαζί με μια χούφτα ανθρώπων, χειραγωγεί τις αρχές και εμποδίζει τις ευρωπαϊκές προπτικές της Αλβανίας» τον κατηγορεί η αντιπολίτευση, ο 46χρονος Μπάσα αλλά και οι «άσπονδοι» εχθροί του, ο πρόεδρος Ίλιρ Μέτα και ο πρώην πρωθυπουργός Σαλί Μπερίσα.
Οι Βρυξέλλες περιμένουν από την αλβανική πολιτική ηγεσία περισσότερα στο κομμάτι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της Δικαιοσύνης, της καταπολέμησης της διαφοράς, προκειμένου να έχει ρεαλιστικές προοπτικές το ευρωπαϊκό όνειρο. Και η Αθήνα παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις πολιτικές εξελίξεις και την ευρωπαϊκή προοπτική της, την ώρα που το «δέσιμο» Ράμα-Ερντογάν επιβεβαιώνεται καθημερινά.
Απομακρύνοντας το μακρύ χέρι του σουλτάνου
Τα ανοιχτά ζητήματα με τη γειτονική χώρα, σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και για την ίδια, δεν αφήνουν περιθώριο εφησυχασμού, ιδίως από τη στιγμή που το μακρύ χέρι του Ερντογάν αγκαλιάζει τα Τίρανα με κάθε ευκαιρία.
Η παρουσία του Έντι Ράμα τον Ιανουάριο στην Αθήνα και οι συναντήσεις του με τον Κ. Μητσοτάκη και τον Ν. Δένδια έχουν δώσει έναν τόνο στη συνέχεια του διμερή διαλόγου, που αφενός περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του συνυποσχετικού ανάμεσα στις δυο πλευρές για τις θαλάσσιες ζώνες και την εν συνεχεία προσφυγή στη Χάγη, αφετέρου την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας. Αυτά όλα στο προσκήνιο, γιατί στο παρασκήνιο άπαντες γνωρίζουν ότι ο Ράμα είναι πολύ κοντά στον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρ.Τ.Ερντογάν, έχουν συχνή επικοινωνία και υπάρχει φανερή και κρυφή στήριξη της Άγκυρας προς τα Τίρανα και τανάπαλιν.
Από την άλλη πλευρά, στο Δημοκρατικό Κόμμα που κερδίζει διαρκώς έδαφος υπάρχει ο πρόεδρος Λ. Μπάσα αλλά και οι «κηδεμόνες», ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ι. Μέτα και ο πρώην πρωθυπουργός Σ. Μπερίσα. Η Αθήνα βλέπει από τη μια με ικανοποίηση τον προοδευτικό λόγο και τη φιλευρωπαϊκή ατζέντα του κόμματος, από την άλλη διατηρεί επιφυλάξεις αν και κατά πόσο αυτά θα εφαρμοστούν αν αναδειχθούν κυβέρνηση.
Τα μόνιμα αγκάθια
Στις ελληνοαλβανικές σχέσεις υπάρχουν μόνιμα, άλυτα θέματα που ανάλογα με την περιρέουσα ατμόσφαιρα (βλ. πολιτική ανωμαλία στην Αλβανία, ελληνοτουρκικές σχέσεις κλπ) «εργαλιοποιούνται» από την εκάστοτε αλβανική κυβέρνηση.
Η ύπαρξη και τα δικαιώματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας, που υποστηρίζεται από τις διμερείς συμφωνίες και το διεθνές δίκαιο, πολλές φορές μπαίνει στο κάδρο των διαπραγματεύσεων και σχεδόν πάντα με βίαιο τρόπο. Η μειονότητα επίσης κάθε φορά μπαίνει στο στόχαστρο των πολιτικών δυνάμεων της γείτονος για ψηφοθηρικούς λόγους, είτε με σκοπό να αλιεύσουν ψήφους από τους ομογενείς με υποσχέσεις για ελευθερίες και παροχές -τις περισσότερες φορές μένουν στα λόγια- είτε με πρωτοβουλίες σε βάρος τους προς ικανοποίηση των εθνικιστών, όπως για παράδειγμα τη συγκυβέρνηση των σοσιαλιστών του Ράμα με το κόμμα των Τσάμηδων του Ιντρίσι.
Το 2018 σημειώθηκε η μεγαλύτερη ένταση που κλόνισε και τις ελληνοαλβανικές σχέσεις, όταν η κυβέρνηση Ράμα προχώρησε σε αναγκαστικές απαλλοτριώσεις ακινήτων πολιτών ελληνικής καταγωγής στη Χειμμάρα και αλλού ενώ την ημέρα της εθνικής εορτής της 28ης Οκτωβρίου σκοτώθηκε ο ελληνικής κατάγωγής Κώστας Κατσίφας σε ανταλλαγή πυρών με την αλβανική αστυνομία.
