Βάρκιζα 1945 : Η Συμφωνία που δε γιάτρεψε τις πληγές

Το σούρουπο της 12ης Φεβρουαρίου του 1945 κυκλοφόρησε μια ψευδαίσθηση στον ουρανό της Αθήνας, που ήταν ήδη πολύ βαρύς από τη μυρωδιά του πολέμου, που είχε κυριαρχήσει τα προηγούμενα χρόνια- ότι η συμφωνία που είχε το πρωινό εκείνης της ημέρας υπογραφεί στην πανέμορφη αλλά και απομονωμένη τότε από τον αστικό ιστό, Βάρκιζα θα ήταν μια αρχή για να γιατρευτούν οι πληγές.

Η ελπίδα τελικώς αποδείχθηκε πλάνη που ταΐστηκε από την κόπωση της κοινωνίας, από τον αχό του πολέμου παρά στέρεο συμπέρασμα από μια ρεαλιστική προσέγγιση. Οι πληγές των Δεκεμβριανών ήταν πολύ βαθύτερες , από όσο μπορούσε να διαχειριστεί τότε η πληγωμένη και βαθειά διχασμένη Ελλάδα.

Του Γιάννη Βασιλακόπουλου

Οι συγκρούσεις του Δεκεμβρίου του 1944 στην Αθήνα ήταν μια μάχη εξουσίας μεταξύ της πρώτης μετακατοχικής Κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου και των Άγγλων από τη μία πλευρά και του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από την άλλη. Η Κυβέρνηση, ανίσχυρη και χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, είχε ανάγκη την αγγλική βοήθεια. Το ΕΑΜ με μπροστάρη το ΚΚΕ ήταν πανίσχυρο, λόγω του πρωταγωνιστικού του ρόλου στην Αντίσταση. Όλα αυτά άφησαν πίσω τους 7000 νεκρούς και μια Ελλάδα κατακερματισμένη, πολιτικά και θεσμικά αίολη.

Οι εικόνες με τα δάκρυα των αγωνιστών του Ε. Α. Μ. τη στιγμή που κατέθεταν όπλα τιμημένα στον αγώνα ήταν το προοίμιο της αμοιβαίας δυσπιστίας, τρανταχτού απότοκου της απόλυτης πολιτικής αδυναμίας και της παντελούς απουσίας ενός προσώπου ικανού να ενώσει και να εμπνεύσει την καθημαγμένη κοινωνία. Και έτσι η συμφωνία της Βάρκιζας από μια φιλόδοξη ειρηνευτική πρωτοβουλία μετατράπηκε σε έναν από τους «υπότιτλους» του αδελφοκτόνου εμφυλίου που ακολούθησε…

Στις 2 Φεβρουαρίου 1945 άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της συμφωνίας στο εξοχικό του πολιτικού Παναγιώτη Κανελλόπουλου στη Βάρκιζα

Ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας, που είχε διαδεχθεί τον Γεώργιο Παπανδρέου στις 3 Ιανουαρίου, εκπροσωπήθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών Ιωάννη Σοφιανόπουλο, τον υπουργό Εσωτερικών Περικλή Ράλλη και τον υπουργό Γεωργίας Ιωάννη Μακρόπουλο. Την αντιπροσωπεία του ΕΑΜ αποτελούσαν ο Γεώργιος Σιάντος (γενικός γραμματέας του Κ.Κ.Ε), ο Δημήτριος Παρτσαλίδης (γραμματέας της κεντρικής επιτροπής του Ε.Α.Μ.) και ο Ηλίας Τσιριμώκος (γενικός γραμματέας της Ε.Λ.Δ).

Οι διαβουλεύσεις κράτησαν δέκα μέρες και η φιλόδοξη συμφωνία «χτίστηκε» από εννέα άρθρα. Κεντρικά της σημεία ήταν ο αφοπλισμός όλων των ένοπλων σωμάτων της Αντίστασης, ανασύνταξη του Εθνικού Στρατού, καθώς και η εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από τους συνεργάτες των Γερμανών, η αμνηστία για τα πολιτικά αδικήματα, η συμφωνία για δημοψήφισμα που θα αφορούσε το πολιτειακό ζήτημα και τέλος η εκλογή Συντακτικής Συνέλευσης για την κατάρτιση νέου Συντάγματος.

H υπογραφή της Συμφωνίας βρήκε αντίθετο τον Άρη Βελουχιώτη, οποίος όχι μόνο δεν πειθάρχησε στις αποφάσεις του ΚΚΕ, αλλά επιχείρησε να συνεχίσει τον ένοπλο αγώνα

Το χάσμα μεταξύ των δύο «κόσμων» - για τέτοιο χάος μιλάμε στις σχέσεις των δυτικόφιλων κυβερνητικών και του ΕΑΜ – παρέμενε αγεφύρωτο .

Οι εκατέρωθεν παραβιάσεις των όρων της συμφωνίας της Βάρκιζας οδήγησαν σε νέα πολιτική πόλωση και στα δραματικά γεγονότα του Εμφυλίου Πολέμου, που διήρκεσε ως τις 30 Αυγούστου 1949.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWS2U ΣΤΟ INSTAGRAM