Η ιστορία ζωής του ποιητή της θάλασσας, Νίκου Καββαδία που άρχισε μια μέρα σαν σήμερα, πριν από 111 χρόνια σε μια από τις πιο παγωμένες γωνιές της γης, στο μακρινό Βλαδιβοστόκ, μπορεί να ξεγελάσει γιατί μοιάζει πραγματικά με παραμύθι με μαγικές μα και σκληρές στιγμές.
Του Γιάννη Βασιλακόπουλου
Σε αυτήν την κρύα γωνιά του πλανήτη που κάποτε ήταν ένα ξέμακρο ψαροχώρι και βαφτίστηκε «Κυρίαρχος της Ανατολής», πρωτοείδε τον κόσμο ο άνθρωπος που έδωσε Θεϊκή διάσταση στη θάλασσα και μυθοποίησε τη ζωή των ναυτικών. Ο ποιητής που στα 23 του πήρε το Μαραμπού – ένα παράξενο είδος πελαργού που συναντάται μονάχα στις Ινδίες και στο Βόρνεο – και το έκανε σύμβολο της παγκόσμιας ποίησης ξεκίνησε ως γιος ευκατάστατης οικογένειας εμπόρων και εφοπλιστών για να αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις σπουδές του στην Ιατρική, για να μπαρκάρει…
Κι εκεί αρχίζει ο μύθος του Θαλασσινού με την Κεφαλλονίτικη ρίζα που έβαλε στο χαρτί χιλιάδες ανίκητες από το χρόνο ναυτικές ιστορίες κι έγινε ένας από τους «Άγιους καταραμένους ποιητές» της γενιάς του. Ο Καββαδίας, μέσα από την ποίηση του βιογραφούσε, λευτέρωνε το μυαλό να ταξιδεύει όπως έκανε κι αυτός για 20 χρόνια, έγραφε ιστορία … Ο Γουίλι, ο μαύρος θερμαστής από το Τζιμπουτί, Ὁ Νάγκελ Χάρμπορ, Νορβηγὸς πιλότος στὸ Κολόμπο και πολλοί άλλοι που ο Καββαδίας ύμνησε, ήταν υπαρκτά πρόσωπα που ο ποιητής είχε γνωρίσει…
Αλλά κι ο ύμνος στον Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα ήταν μια κατάθεση ψυχής του Καββαδία σε σκληρούς καιρούς, τότε που ο Ισπανός «μάγος του λόγου» συνειδητός κομουνιστής και ομοφυλόφιλος κυνηγήθηκε μέχρι θανάτου από τον Φράγκο.
Στη διάρκεια της Κατοχής, ο Καββαδίας περνάει στις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης και γίνεται μέλος του ΕΑΜ. Την ίδια ακριβώς περίοδο γίνεται και μέλος του ΚΚΕ. Εντάσσεται, επιπλέον, στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, παρά το γεγονός ότι είχε τυπώσει τότε μόνο ένα βιβλίο, το Μαραμπού, ενώ το όριο ήταν τα τρία βιβλία. Είναι όμως ενεργός λογοτεχνικά, γράφοντας ποιήματα, ορισμένα εξ αυτών αντιστασιακά, με πιο χαρακτηριστικό το ποίημα "Στον τάφο του ΕΠΟΝίτη" και "Αθήνα 1943", με το ψευδώνυμο Α. Ταπεινός, στο περιοδικό "Πρωτοπόροι".
Το 1944 μεταφράζει μαζί με τον Βασίλη Νικολόπουλο, το έργο του Ευγενίου Ονήλ "Το Ταξίδι του Γυρισμού". Στις αρχές του 1945 γίνεται επικεφαλής του ΕΑΜ Λογοτεχνών-Ποιητών, θέση την οποία παραχωρεί στις 6 Οκτώβρη του ίδιου έτους στον Νικηφόρο Βρεττάκο, εξαιτίας της αναχώρησής του από την Ελλάδα με το πλοίο "Κορινθία". Η ασφάλεια τού έδωσε άδεια, καθώς θεωρείτο ανενεργός κομμουνιστής.
Το περιστατικό με τον ΣεφέρηΚατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, και συγκεκριμένα το 1954, συνέβη το εξής περιστατικό: Ενώ ο ποιητής εργαζόταν σε "ποστάλι" (καράβι μικρών αποστάσεων, επιβατηγό), ταξίδεψε με το καράβι του ο Γιώργος Σεφέρης. Τόσο κατά την τυπική υποδοχή των ταξιδιωτών, όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Σεφέρης δεν μπήκε καν στη διαδικασία να χαιρετίσει τον Καββαδία. Το γεγονός πίκρανε ιδιαίτερα τον Καββαδία, που θεωρούσε ότι η λογοτεχνική γενιά του '30, στην οποία ανήκε και ο ίδιος, τον υποτιμούσε.
Ο Καββαδίας, ενώ ταξίδευε ως μαρκώνης απάντησε σε αυτήν την πικρή στιγμή με αριστουργήματα: Μετά το Μαραμπού (1933) και το Πούσι (1947), εξέδωσε την ποιητική συλλογή Τραβέρσο (1975) και το βιβλίο Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα, επιμέλεια Guy (Michel) Saunier. Αθήνα: Άγρα, 2005
Το μικρό πεζό "Λι" γυρίστηκε σε κινηματογραφική ταινία το 1995 με τίτλο "Between the devil and the deep blue sea".[8] Το διήγημα του Νίκου Καββαδία "Του πολέμου", που εξιστορεί την φιλοξενία ενός Έλληνα στρατιώτη από έναν Αρβανίτη κατά την διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου, γυρίστηκε σε ταινία και σε σκηνοθεσία του Χρήστου Παληγιαννόπουλου..
Η μεγάλη αναγνώριση του έργου του Ν. Καββαδία ήρθε μετά θάνατον. Ποιήματά του μελοποίησαν ο Γιάννης Σπανός, η Μαρίζα Κωχ, ο Θάνος Μικρούτσικος, οι αδελφοί Κατσιμίχα και ο Δημ. Ζερβουδάκης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
- Ταξίδι στις Γραμμές των Οριζόντων του Θάνου Μικρούτσικου, έναν χρόνο μετά…
- Δημήτρης Χορν: Οι παραξενιές ενός «αντιεμπορικού» ηθοποιού που έγινε μύθος
- Ορέστης Μακρής: «Κάφρος» με αστείρευτο ταλέντο και «Μεθύστακας» με αποστροφή στο αλκοόλ
