Η προοδευτική Μελίνα Μερκούρη που χαστούκισε τον συντηρητισμό

Της ΝΑΝΣΥΣ ΚΑΠΝΑΚΗ 

Χαρισματική προσωπικότητα η Μελίνα Μερκούρη διακρίθηκε όχι μόνο ως ηθοποιός αλλά και ως πολιτικός με τον αγώνα της κατά της δικτατορίας, αλλά και με τις παρεμβάσεις της σε διεθνές επίπεδο ως υπουργός Πολιτισμού.

Ήταν η γυναίκα που έκανε γνωστή στα πέρατα του κόσμου την Ελλάδα όσο καμία άλλη. Η Μελίνα του «Ποτέ την Κυριακή» που αναστάτωσε τις Κάννες με το συρτάκι, η Μελίνα του αντιδικτατορικού αγώνα που ενόχλησε τους συνταγματάρχες σε βαθμό που της αφαίρεσαν την ιθαγένεια, η Μελίνα των Γλυπτών του Παρθενώνα που διεκδίκησε την επιστροφή τους μέχρι το θάνατό της, η Αμαλία – Μαρία (όπως βαφτίστηκε), η υπουργός Πολιτισμού των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.

Πίστευε ακράδαντα ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας. Ότι είναι ένα σοβαρό εξαγώγιμο προϊόν και ότι έχει μεγάλη αξία η ανάδειξή του. «Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστεί για τον πολιτισμό. Η Ελλάδα αυτό είναι. Η κληρονομιά της, η περιουσία της. Αν το χάσουμε αυτό δεν είμαστε κανείς» είχε τονίσει σε συνέντευξή της στην ΕΡΤ.

Η Μελίνα έζησε μια άκρως ενδιαφέρουσα και συναρπαστική ζωή, όπως ακριβώς ήθελε, μακριά το κατεστημένο μιας συντηρητικής εποχής, γι’ αυτό το λόγο άλλωστε λατρεύτηκε και μισήθηκε. Ήταν εγγονή του Δημάρχου της Αθήνας Σπύρου Μερκούρη και κόρη του Σταμάτη Μερκούρη, που υπήρξε βουλευτής για περισσότερα από 30 χρόνια.

Η Μελίνα Μερκούρη πάλεψε για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν. Για την αντιδικτατορική της δράση, η χούντα της αφαίρεσε την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του 1967. Εκείνη απάντησε με το ιστορικό πλέον: «Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα».

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου.

Κατά τη διάρκεια της θητείας της έφερε τον πολιτισμό στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Εντυπωσίασε ιδιαίτερα με τη δημοκρατική διακυβέρνηση του υπουργείου της και με τον αέρα αλλαγής που έπνευσε στις σχέσεις της πολιτικής ηγεσίας με τους υπαλλήλους.

Ως Υπουργός εφάρμοσε μια έντονη εξωτερική πολιτιστική πολιτική. Οργάνωσε πολλές και σημαντικές εκθέσεις σε μουσεία του εξωτερικού. Το Υπουργείο Πολιτισμού λειτούργησε επί των ημερών της όσο ποτέ άλλοτε. Η Μελίνα είχε χαράξει την πολιτική της στο υπουργείο εξαρχής και την ακολούθησε απαρέγκλιτα, φροντίζοντας για την σταδιακή υλοποίηση των πολλών και μεγάλων οραμάτων της.

Οραματιζόταν την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Ξεκίνησε την εκστρατεία θίγοντας το θέμα επίσημα στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO το 1982.

«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα γλυπτά του Παρθενώνα για μας», δήλωνε. «Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας».

Και τόνιζε πάντα «Αν με ρωτήσετε εάν θα ζω όταν τα γλυπτά του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λέω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ».

Προκειμένου να υποβοηθηθεί το αίτημα της επιστροφής των Γλυπτών, το 1989 προκήρυξε διαγωνισμό για την κατασκευή ενός νέου Μουσείου της Ακρόπολης, δίνοντας παράλληλα έμφαση στις εργασίες αναστήλωσης της Ακρόπολης αλλά και στη διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Καθιέρωσε τη δωρεάν είσοδο των Ελλήνων πολιτών στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας για την ευρύτερη παιδεία του λαού και ειδικά των νέων.

Λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η Μελίνα δήλωσε ότι ο πολιτισμός και το σχολείο πρέπει να συνδεθούν άρρηκτα. Όχι μόνο με τη διδασκαλία των καλών τεχνών, αλλά με τρόπους διείσδυσης του πολιτισμού στο σύνολο της σχολικής εμπειρίας.

Η Μελίνα Μερκούρη υπήρξε η πλέον διάσημη και προβεβλημένη προσωπικότητα της Ελλάδας. Τιμήθηκε με μετάλλια και διακρίσεις από πολλούς αρχηγούς κρατών, πανεπιστήμια, διεθνείς οργανισμούς, αλλά και από δήμους ολόκληρης της χώρας για την προσφορά της στην τέχνη και στον πολιτισμό.

• Πάθη μεγάλων ηθοποιών που δεν «πλήγωσαν» την υστεροφημία τους
• Η «βίλα των οργίων» στη Γλυφάδα και το ροζ σκάνδαλο που «χρέωσαν» στη Λαμπέτη
• Όταν ο Φιλοποίμην Φίνος «γέννησε» τον Ελληνικό Κινηματογράφο με ένα… κατσαβίδι
• Η «ενδοεργασιακή βία» στον παλιό Ελληνικό Κινηματογράφο και οι πρωταγωνιστές που δεν «τσαλακώθηκαν»

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWS2U ΣΤΟ INSTAGRAM